Czym jest audyt i jaką pełni rolę w systemach zarządzania

Audyt – jedno z kluczowych wymagań systemów zarządzania opartych o normy ISO, którego celem jest ocena systemu, procesu, dostawcy. Audyt – zgodnie z definicją tego terminu – powinien być niezależnym, systematycznym procesem, którego celem jest ocena stopnia spełnienia określonych wymagań.

Zasadniczo mówimy o trzech rodzajach audytów: audyt pierwszej strony (audyt wewnętrzny), audyt drugiej strony (audyt klienta u dostawcy) i audyt trzeciej strony (audyt wykonywany przez niezależną organizację, np. audyt jednostki certyfacyjnej). Wszystkie ww. typy audytów mają elementy wspólne, ale też się różnią, ponieważ pełnią nieco inne role w systemie.

Różnice między audytami pierwszej, drugiej i trzeciej strony

Proces audytu	Audyt pierwszej strony	Audyt drugiej strony	Audyt trzeciej strony
Cel audytu	Ocena stopnia spełnienia wymagań danej normy i wymagań własnych organizacji oraz skuteczności systemu	Ocena stopnia spełnienia wymagań przez dostawcę	Ocena stopnia spełniania wymagań danej normy w odniesieniu do zakresu i kryteriów jego certyfikacji, nadzoru lub recertyfikacji
Zakres audytu	Konkretny obszar lub proces w zakresie systemu	Procesy, działania, usługi realizowane przez zewnętrznego dostawcę	Udokumentowany zakres systemu zarządzania w stosunku do wymogów danej normy
Kryteria	Punkty normy stanowiącej podstawę systemu, realizowane w danym obszarze/procesie, oraz konkretna dokumentacja wspierająca działania w obszarze lub proces	Dokument zawierający wymagania organizacji (np. umowa, specyfikacji, zamówień, zleceń, itp.) na podstawie których dostawca realizuje zlecony proces czy usługę	Norma, która stanowi podstawę danego systemu praz dokumentacja systemu zarządzania
Długość trwania audytu	Jest ustalany przez audytora i zależy od stopnia skomplikowania procesu, jego znaczenia w systemie i poziomu ryzyk	Jest ustalany przez audytora i wynika z zakresu zleconych działań, procesów lub realizowanych usług	Jest wyliczany przez jednostkę certyfikującą na podstawie określonych kryteriów i zasadniczo jest nienegocjowalny
Kompetencje audytora	Ustala organizacja wg własnych kryteriów z uwzględnieniem wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia audytu wewnątrz organizacji	Ustala organizacja wg własnych kryteriów z uwzględnieniem wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia audytu u konkretnego dostawcy	Wynikają z normy ISO 17021 i innych dokumentów obowiązujących akredytowaną jednostkę certyfikacyjną